برای هرس شاخ و برگ درختان از ابزار مختلفی استفاده میشود که یکی از آنها اره دستی است. از سالهای دور و از زمانی که انسان ابزار را برای سهولت انجام کارهایش اختراع کرد و ساخت، اره از جمله ابزار سادهای بود که هنوز هم تقریبا به همان فرم مانده و استفاده میشود.
یک اره فرمی ساده دارد که اگرچه با شکلهای متفاوتی در دسترس است اما اساسا شامل یک تیغه دندانهدار برای برش و یک دسته برای مهارکردن تیغه در دست است. این فرم و شکل برای برش راحتتر و مهار ایمنتر در دست، دچار تحولاتی شده که کارهای هرس و باغبانی سادهتر انجام شود. در انواع اولیه اره باغبانی، بدلیل تساوی ضخامت خط برش با ضخامت تیغه اره، حین برشکاری ممکن بود چندین مرتبه تیغه در شاخه گیر کند و برشکاری را به تاخیر و دردسر اندازد. در مدلهای بعدی دندانهها با ابزاری بنام چپ و راست کن، بصورت یکی در میان به دو طرف تیغه منحرف میشدند تا حین برش اندازه دهانۀ خط برش از ضخامت تیغه بیشتر شود و مشکل گیر کردن تیغه در شاخه درخت پیش نیاید. در اره کشی، کاربر با کشیدن اره یا هل دادن دسته اره (به جهت تیغه بستگی دارد) میتواند برش را بصورت دریدن و پاره کردنهای ریز در الیاف چوبی ایجاد کند. بعدها تیز کردن لبه داخلی هر کدام از دندانههای اره با سوهان کمک بزرگی به سریعتر کردن عمل ارهکشی کرد.
آوندهای داخل شاخه درخت در برابر برش بسیار مقاومند و خاصیت کشسان دارند و عامل استحکام بالای شاخههای زنده درخت در برابر خم شدن و شکستن هستند. به همین دلیل شاخه بری درختانی که جان آنها کاملا خشک نشده باشد کمی مشکل است. برای رفع این مشکل نسل جدید ارهها هر دندانه بصورت سه وجهی از سمت داخل تیز شده و در واقع دندانهها بصورت تیغههای ریزی درآمدهاند که به جای پاره کردن ریز، در هر بار حرکت تیغه، مانند تیغ میبرند و قطع میکنند. در این حالت خط برش صافتر، دقیقتر و عمل ارهکشی بسیار سریعتر است.
مدلهای جدیدتر برای تاکید بر سهولت برش روی شاخههای زنده درختان به “اره تَربُر” معروفند. یعنی هم برای برشکاری شاخههای زنده و تر مناسب هستند و هم به مانند ارههای قدیمی توانایی برش شاخههای خشک را دارند.
اره تربر فقط شاخههای تر را میبُرد؟
این اصطلاح برخی را به اشتباه میاندازد که اگر مناسب شاخۀ تَر هست پس مناسب درخت خشک نیست، اما درواقع این واژه نمایانگر کیفیت بالاتر اره برای برش است تا جاییکه شاخۀ تَر را هم سادهتر قطع میکند و باید گفت شاید ارۀ همهچیزبُر عنوان بهتری برای این مدلهاست. حتی به خاطر برش بهتر و راحتتر، از این مدل ارهها برای برش اجسامی مانند پانلهای کناف، تایلهای گچی، صفحات PVC، لولههای پلیمری و … نیز استفاده میشود.
ارههای تربر عمر کاری خیلی بالاتری نسبت به فرمهای قدیمی دارند چراکه معمولا تیغه اکثر آنها از جنس فولاد SK5 است و برشکاری و تیز کردن لبههای دندانهها با دستگاههای بسیار دقیق لیزری انجام میشود، بدلیل سختی بالای تیغه و تراش چند وجهی دندانهها، عمل تیزکردن مجدد این ارهها با سوهان دستی ممکن نیست.
اره سامورایی کدام است؟
یکی از برندهای معروف تولیدکننده ابزار باغبانی، شرکت کانزاوا ژاپن است، که نام سامورایی را برای برخی از محصولات خود انتخاب کرده. چون محصولات این شرکت از جمله اولینهای بازار ایران بوده، مشابه داستان شلوارهای Lee، نام اره سامورایی عملا مترادف شده با ارۀتربر. از برندهای عالی موجود در بازار میتوان به لایت ژاپن، نوا، رونیکس، باهکو، جیمن، آلتونا و … اشاره کرد که کیفیتی در حد تیغ دارند و کارهای باغبانی را برایتان بسیار ساده میکنند.
انتخاب اره خوب
برای باغبانی از ابزارهای مختلفی استفاده میشود، قیچی دستی، قیچی برقی یا شارژی، اره دستی، اره برقی، اره بنزینی، اره سیمی، تبر و …، انتخاب یک اره دستی به مواردی مانند نوع درخت، قطر شاخه، سطح دسترسی به شاخه بستگی دارد و البته اگر باغبان حرفهای هستید باید چندین نوع از اره را برای شرایط مختلف داشته باشید. معمولا تیغه با طول 300 میلیمتر و شکل خمیده بیشترین کاربرد را دارد. تیغههای خم برای انواع شاخه از قطر کم تا تنههای با قطر حدود 300 میلیمتر مناسب هستند. اگر معمولا قطع کامل درخت از تنه جزو کارهای شما نیست میتوانید انواع ارههای با تیغه تخت و کوتاه (حدود 160 میلیمتر) را هم استفاده کنید. اگر از اره برای مصارف طبیعتگردی استفاده میکنید میتوانید نمونههای تاشو که تیغه آنها به داخل دسته تا و مخفی میشوند استفاده کنید. دستههای اره ها از جنس فلز، چوب، پلاستیک معمولی یا پلاستیک TPR ضد لغزش هستند، دستههای TPR هنگام تعرق کف دست چسبندگی خود را حفظ میکنند و مهار آنها در دست سادهتر است. برخی از ارهها دارای غلاف برای حمل و نگهداری هستند که طبیعتا انواع غلافدار قیمت بیشتری دارند. برخی از انواع ارهها امکان اضافه کردن دسته برای دسترسی به سرشاخه درختان را دارند. این نوع ارهها معمولا دستهای فلزی و لولهای شکل دارند که میتوان یک دسته چوبی مانند دسته جارو به آنها اضافه کرد.