تراز از جمله ادوات بسیار ضروری در اجرای کارهای فنی است و جزو قدیمیترین نوع ابزارهای مورد استفاده است که شکل آن تاکنون تقریبا دست نخورده باقی مانده. برای ساخت یک تراز دستی ساده ولی کارآمد کافی است شما یک ظرف آب را روی سطح مورد نظر قرار دهید، سطح آب داخل ظرف همیشه خط افق را نشان میدهد. با نگاه به خط افق حقیقی از روی سطح و تفاوت آن با خط سطح مورد نظر شاید با کمی دقت بتوانید وضعیت شیب سطح را تشخیص دهید. در یک تراز حباب‌دار، این تشخیص ساده‌تر است. حباب همیشه در بالای استوانه حاوی مایع قرار میگیرد. اگر حباب در مرکز قرار گیرد سطح مورد نظر شما در حالت موازی با سطح افق حقیقی است. اگر به هر یک از طرفین متمایل باشد یعنی سطح دارای شیب است. هر چه حباب از مرکز دورتر باشد یعنی شیب زاویه بیشتری دارد. برای انتخاب تک تراز دستی به موارد زیادی میتوان اشاره کرد اما مهمترین موضوع سلامت تراز است. تراز باید در هر دو سمت آن یک وضعیت را برای سطح نشان دهد. یعنی اگر تراز شیب سطح را کمی به سمت راست نشان میدهد با چرخش 180 درجه و انتخاب سمت دیگر هم عینا همان شیب را باید نشان دهد. در هنگام کار با تراز دستی، نیمی از کار که خواندن وضعیت و درواقع بخش مهمی هم هست توسط کاربر انجام میشود. اگر بهترین تراز را داشته باشید اما نحوه خواندن آنرا ندانید عملا کیفیت تراز بی‌اثر خواهد بود. کفی تراز در انواع با کیفیت بدون رنگ و معمولا تراش خورده هستند تا اگر آسیبی به کف آن وارد شده باشد آجهای آن آسیب دیده و قابل تشخیص باشد. برخی از نمونه ها حباب در حالت 90 درجه و یا در برخی حباب 45 درجه هم دارند. کفی برخی از نمونه‌ها بصورت ساده و برخی هم برای استفاده راحتتر روی سطوح فلزی دارای آهن‌ربا هستند. ترازهایی که حباب آنها در هر طرف حباب دارای دو خط شاخص است برای خواندن دقیقتر و راحتتر هستند. برخی نمونه‌ها دارای جای دست در داخل بدنه هستند. بدنه‌ها معمولا از جنس پلاستیک، پروفیل آلومینیوم و یا بدنه‌های توپر ضربه خور هستند. نمونه‌های توپر امکان ضربه‌پذیری با چکش برای فرو بردن قطعه کار را دارند، مثلا زمانی که در حال اجرای سرامیک کف ساختمان هستید اگر میخواهید سطح سرامیک را در یک سمت پایینتر ببرید نیازی نیست که سطح را جداگانه با چکش لاستیکی بکوبید و سپس با تراز صحت شیب را کنترل کنید، کافی است تراز روی سطح باشد و شما با چکش لاستیکی به تراز ضربه بزنید و هنگامی که به شیب مورد نظر رسید، کوبش را خاتمه دهید (این روش برای ترازهای با بدنه توخالی یا پلاستیکی ممکن نیست). برخی از نمونه‌های تراز در برابر سقوط از ارتفاع مقاوم هستند و برای کار در ارتفاع از این نمونه باید استفاده شود. این نوع ترازها معمولا بدنه خیلی سبک دارند و سر و ته آنها لاستیک ضربه‌گیر دارد.
بدنه توپر ضربه‌خور، این مدل برای کارهای بنایی مناسب است، از نمونه‌های معروف استنلی یا کاپرو میتوان نام برد. به نام تراز شتری نیز شناخته میشوند
بدنه سخت، دارای دو حباب افق و عمود
دارای دو خط در هر سمت حباب برای تشخیص ساده‌تر وضعیت سطح
کفی تراش خورده و کاملا مسطح، دارای ضربه‌گیر در سر تراز
